İnsan olarak, maddi hastalıklara yakalanmamak için tedbirli olmamız gerektiği gibi manevi hastalıklara karşı da dikkatli ve tedbirli olmamız gerekir. Yalan sözlükte; “gerçeği gizlemek, gerçeği çarpıtmak, birini aldatmak amacıyla bilerek söylenen gerçeğe aykırı söz” anlamında kullanılmaktadır.
İslâm dini yalanı haram kılmış ve şiddetle yasaklamıştır. Aynı zamanda dinimizde yalan bütün kötülüklerin anası olarak kabul edilmiş ve insanların kesinlikle sakınması gereken manevî hastalıklardan biri olarak nitelendirilmiştir. Hatta bir hadiste Müslümanın belki korkak olabileceği, cimri olabileceği ama asla yalancı olmayacağı ifade edilmiştir. Yalanın haram olduğunu ve kesinlikle sakınılması gereken bir manevî hastalık olduğu çeşitli ayet ve hadislerde ifade edilmiştir.
İlk Yalancı Şeytandır. Şeytanın en belirgin özelliklerinden biri yalancılıktır. Nitekim bu hususta Yüce Allah: “O size daima kötülüğü, çirkin işi ve Allah hakkında bilmediğiniz şeyleri söylemenizi emreder.” buyurur.2/169. Şeytan insanın içinde bulunan kötü düşünce ve arzuları körükler ve insanın kötülük yapmasını kolaylaştırır. Yalancılık ta şeytanın insan üzerindeki etkilerinden biridir. Şeytan insana yalanı kolay bir yol olarak gösterir ve onu yalan söylemeye teşvik eder. İmanı zayıf olan insanlar da şeytanın bu telkinine uyarak yalan söylemeye başlar. Nitekim Yeryüzünde ilk yalan söyleyen de şeytandır. Şöyle ki: Allah, ilk insan Hz. Âdem’i yarattıktan sonra meleklere Hz. Âdem’e secde etmelerini emretmiş, melekler Allah’ın bu emrine itaat ederek secde etmişler, şeytan ise, büyüklük taslayarak Allah’ın emrine karşı gelmiş ve Hz. Âdem’e secde etmemiştir. Bunun üzerine Yüce Allah, şeytanı huzurundan ve rahmetinden kovmuş ve ahirette de ebedi olarak cehennem azabına atacağını vaat etmiştir. Şeytan ise, kendisinin Allah’ın azabına uğramasına sebep olan insanı Allah’ın yolundan alıkoymak için ant içmiş ve ilk olarak da Hz. Âdem ve eşi Havva’yı aldatmaya çalışmış ve onlara yalan söylemiştir. Şeytan her zaman yalan söyler ve insana sürekli yalan söylemeyi telkin eder. İnsan bir karar verirken, bir şeyi düşünürken, içinde hem vicdanının sesi hem de şeytanın fısıldamaları olur. Akıl ve vicdan sahibi, Allah’a ve ahirete inanan bir mümin her zaman vicdanının sesini dinler. Diğerleri ise çoğunlukla şeytanın sesini dinler. Ancak şeytanın her söylediği yalandır. Allah Kur’an’da insanları şeytana karşı uyarmış ve onun insanları aldattığını ve aldananların sonunun cehennem olduğunu bildirmiştir: “Şeytan onlara sadece vaatlerde bulunur, birtakım kuruntularla oyalar. Şeytan aslında onlara kuru bir aldatmadan başka ne vaad eder ki, işte öylelerinin varacağı yer cehennemdir ve oradan kurtuluş için hiçbir çare bulamazlar.”4/120-121
Münafıklar, İki Yüzlü ve Yalancıdırlar. Bilindiği gibi münafık, dışından mümin görünüp, içinden inkâr eden iki yüzlü insandır. Münafıkların en belirgin özelliklerinden biri yalancılıktır. Hz. Peygamber efendimizde yalandan şiddetle kaçınılmasını istemiş ve konumuzla ilgili olarak; “Size doğru sözlü olmayı tavsiye ederim. Çünkü doğruluk iyiliğe iyilik de cennete götürür” “Yalandan sakının. Çünkü yalancılar, hak yoldan sapmış, günaha dalmış kimselerle beraberdir. Yalancılar ve facirler cehenneme gireceklerdir…” “Yalandan sakının. Yalanın ciddisi de şakası da iyi değildir…”, “Devamlı doğru söz söyleyen kişi, Allah katında doğru sözlü (sıddîk) olarak yazılır. Devamlı yalan söyleyen kişide Allah katında çok yalancı (kezzâb) olarak yazılır.”; “Münafığın alameti üçtür: Konuştuğu vakit yalan söyler; vaat ettiğinde sözünden döner, emanet edilen şeye ihanet eder.” buyurmuştur.
Her manevi hastalığın zararları olduğu gibi yalanında zararları kişinin hem kendisine hemde çevresine olacaktır. Yalan rûhî bir hastalıktır, Müslümanların kendilerini bu manevi hastalıktan korumaları gerekir. Çocuklar daha küçük yaşlarından itibaren doğru sözlülüğe alıştırılmalı, yalanın zararları kendilerine anlatılmalıdır. Ferdî olarak insanın yalandan medet beklemesi kesinlikle doğru değildir. Çünkü yalan er geç ortaya çıkar. Nitekim bu hakikati atalarımız; “yalancının mumu yatsıya kadar yanar.” sözleriyle çok güzel ve veciz bir şekilde belirtmişlerdir.
